Evcil Bir Balık: Astronot Balığı, Nam-ı Diğer Oscar (Özellikleri, Bakımı)

Astronot balığı Güney Amerika kökenine ait tatlı su balıklarındandır. Birçok akvarist tarafından Oscar balığı olarak da bilinir. Bu yazımızda bakımı, beslenmesi, üretimi, cinsiyet ayrımı, özellikleri gibi birçok konuda bilgi vereceğiz.

Uygun hacimler ve şartlar sağlandığında bakımı kolay-orta seviye olarak tanımlayabileceğimiz bir balık türüdür. Farklı renk kombinasyonlarında karşılaşabileceğiniz  Oldukça zeki bir balıktır. Kısa süre içerisinde sahibi tanır ve onunla bağ kurar. Sevilmekten oldukça hoşlanır ve yem elde edebilmek için akrobatik hareketler gösterebilir.

Astronot Balığı Tarihçe ve Kökeni

Bu tür ilk olarak 1831 yılında Louis Agassiz tarafından denizel bir tür olduğuna inandığı için Lobotes Ocellatus olarak tanımlanmıştır. Ancak bunun yanlış bir tanımlama olduğu kısa sürede anlaşılarak, daha sonra yapılan çalışmalarda Astronotus cinsine atanmıştır. ¹ Türe ait bir dizi eşanlamlı ismi de vardır: Acar Compressus, Acara Hyposticta, Astronotus Ocellatus Zebra ve Astronotus Orbiculatus ²

Astronot Balığı Doğal Yaşam Alanı

Rio Ucayali drenajı, Peru ve Brezilya’nın üst Amazon Nehriyle sınırlı bir yaşam alanına sahiptir. Ayrıca ABD’nin Güney Florida bölgesine yerli olmayan bir oscar popülasyonu da kendisine iyi bir yer edinmiştir.

Oscar’lar, batık dallar ve kütükler şeklinde kendilerine örtü sağlamış olan yavaş akıntıya sahip suları tercih etmektedir. Bu tür, örtü alanlarında çok fazla zaman geçirerek dinlenirler. Akvaryum ortamında ise genellikle geceleri alt tabakalarda dinlenirler.

Astronot Balığı Özellikleri

Astronot balığı özellikleri şunlardır:

Astronot Balığı Bakımı

Astronot balığı bakımı ³ zor olmasa da hastalıklar konusunda hassas bir balıktır. Çabuk bir şekilde beyaz benek hastalığına kapılabilir. Ayrıca parazitlerle de sorun yaşaması çok kolaydır. Ek olarak en çok karşılaşılan hastalıklardan birisi de kafasında delik oluşmasıdır. Bu nedenle çok iyi şartlarda, bakımları aksatılmadan yapılmalıdır.

Oscar balığı bakımı için büyük hacimler gerekmektedir. En az 300 litrede bakılması tavsiye edilir. Su sıcaklığı 22-25 derece arasında olmalıdır. Akvaryumu çabuk pisleten bir balık türüdür. Bu nedenle bakımı için iyi bir dış filtreye ihtiyaç duyabilirsiniz. Her hafta düzenli bir şekilde dip çekimi yapılmalı, su değerleri kontrol altında tutulmalıdır. Su sıcaklığı stabil tutularak, hastalıkların önüne geçilebilir. Kaliteli yemlerle, doğru bir beslenme düzeniyle herhangi bir hastalık sorunu yaşamadan bakabilmeniz çok zor değildir.

Astronot Balığı Akvaryumu Nasıl Olmalı?

Astronot balığı akvaryumu nasıl olmalı? Büyük hacimlerde bir akvaryuma ihtiyacınız var. Önerilen hacim 1 balık için en az 250 litredir. İyi bir bakımla en az 28-30 cm’e kadar büyüdüğü göz önünde bulundurulursa, ilerleyen dönemlerde bu hacim yetmeyebilir. Doğası gereği akvaryum suyunu çok çabuk kirletir. Bu nedenle güçlü bir dış filtre kullanılmasında fayda var. Dış filtre kullanmak istemeyen kişiler sump adı verilen filtreleme sistemini kullanarak da bakabilir. Ama iç filtre, pipo filtre gibi farklı filtrasyon cihazlarıyla Oscar balığı bakımı çok mümkün olmayacaktır.

Oscar balığı akvaryumunda bitki bulundurmamalısınız. Bu balık türü bitkiden hiç hazzetmediği için akvaryumunda olası bitki bulundurmanız halinde onları darmadağın ederek, parçalayacaktır. Bu balık türünde genellikle kaya ve taşlar dekor olarak kullanılmalıdır. Kullanılan kayalar keskin olmamalı, aksi halde balığa zarar verebilir. Sıçrama yeteneğine sahip olduğu için mutlaka kapaklı bir akvaryum kullanılmalıdır. Üstü açık akvaryumlarda doğrudan yere atlayabilir. Zeminde az kum olması sizin için yararlı olacaktır. Suyu çabuk pislettiği için sık sık dip çekimi yapmanız gerekecektir. Bu nedenle az miktarda Kuvarz kum kullanabilirsiniz. Çift sayılar halinde beslenmelidir. Genellikle bir çift veya ufak gruplar halinde beslenir. Dişi-erkek olarak bakıldığında sorun yaşatmaz.

Fikir vermesi açısından birkaç örnek astronot balığı akvaryumu tasarımı:

Astronot Balığı Yem Seçimi

Astronot balığı yem seçimi etçil olması dolasıyla genellikle canlı yem kullanılır.

Oscar balığı yem seçimi için kullanabileceğiniz canlı yemler: Un Kurdu

Protein içerikli yemler: Dana Yüreği, Tavuk Ciğeri, Kurutulmuş Karides, Tetra Sticks, Sera Cichild Sticks, JBL Novo M.

Ek olarak bağırsaklarının sağlıklı çalışması ve herhangi bir hastalığa yakalanmaması için haftada 1 defa haşlanmış ıspanak veya bezelye verebilirsiniz. Eğer bu sebzeleri yemezse, bitkisel içerikli sticks yemler kullanabilirsiniz.

Astronot Balığı Hangi Balıklarla Yaşar?

Astronot balığı hangi balıklarla yaşar? Etçil bir tür olduğu için kendisinden küçük her balığı yeme eğilimi vardır. Büyük bir akvaryumda karma olarak bakılması önerilir. Oscar balığı uyumlu türler ile bir arada yaşaması için hacmin uygun olması gerekir. Çünkü bölgeci bir balıktır.

Hacim yeterince büyükse; Leopar Vatoz, Jack Dempsey, Flowerhorn Balığı, Arowana türleri ve Pacu Pirana beraber uyum içerisinde yaşayabilir. Sorunsuz bir şekilde beslemek istiyorsanız kendi türleriyle beslemenizi tavsiye ederiz.

Astronot Balığı Üretimi

Astronot balığı üretimi akvaryum ortamında mümkündür. Fakat Oscar balığı üretimi ve üreme konusunda eş seçici bir balıktır. En kolay eş tutturma yöntemi genellikle tüm balıklarda olduğu gibi yavru boyutundan beraber alarak büyütmektir.

16 aylık olduktan sonra üreme dönemine girer. Eş tutan balıklar farklı bir akvaryuma alınmalıdır. Bu akvaryumun da hacmi büyük olmalıdır. Dişi yumurtalarını düz bir kaya veya mermere bırakır. Bu nedenle üretim akvaryumunda buna benzer bir kaya veya mermere ihtiyacınız olacaktır. Üremeye başlayacak olan dişi bu kaya veya mermerin üstünü temizler ve ardından tüpçük açar. Tüpçük göründükten sonra 8 saat içerisinde dişi temizlediği yüzeye yumurtaları bırakır. Erkek balıkta dişinin hemen ardından yumurtaların üzerinde gezerek yumurtaları döller. Bu işlem uzun süre devam eder ve yaklaşık olarak 1000-2000 yumurta bırakırlar. Yumurtalar 24 saat içerisinde saydam bir hale gelirler. Eğer bu çiftin ilk yumurta deneyimiyse yeme ihtimali oldukça yüksektir. Eğer yerlerse üzülmenize gerek yok çünkü tekrar yumurtalayacaklardır.

Yumurtalama sürecinde su sıcaklığı sabit tutulmalıdır. Döllemenin ardından 3-4 gün içerisinde yumurta kabukları çatlar ve yavrular dünyaya gelir. 5-6 gün bulundukları kayaya veya mermere yapışık şekilde sadece kuyruk sallayacaklardır. Serbest yüzüşe geçene kadar herhangi bir şekilde yem vermenize gerek yoktur. Serbest yüzüşe geçtikten sonra Artemia ile besleyebilirsiniz. Günde 3 defa ve aşırıya kaçmadan beslemeniz gerekir.

Yavrularına kendisi bakan bir türdür. Tıpkı Discus balığı gibi yavrularını yanında gezdirir ve ayrıca vücudunda salgıladığı mukusla beslenebilirler. Başlarda yavrularına çok iyi şekilde göz kulak olsa da bazı Oscar balığı kendi yavrularını yemeye yeltenebilir. Birkaç batım yavru alıp gözlemledikten sonra eğer yavruları yemeye devam ederlerse, onları farklı bir akvaryuma alabilirsiniz.

Astronot Balığı Cinsiyet Ayrımı

Astronot balığı cinsiyet ayrımı oldukça zordur. Dış görünümünden diğer balıklarda olduğu gibi ayrımı yapılamayacak kadar zordur. Balıklar 1 yaşına gelene kadar cinsiyet ayrımı yapılamayabilir. Oscar balığı cinsiyet ayrımı için en kolay ve kesin yöntem anüs-vent bakılmasıdır. Balığı elinize alarak kontrol edebilirsiniz. Erkeklerin üreme organı daha sivri olurken, dişilerin daha geniş ve açıktır. Cinsiyet ayrımı bu şekilde yapılabilir.

Astronot Balığı Hastalıkları

Astronot balığı hastalıkları oldukça yaygındır. Birçok farklı türde balık hastalıkları olsa da bu balıklar için en bilinen hastalık kafada delik hastalığıdır. Ayrıca beyaz benek hastalığı da çok sık rastlanan hastalıklardır. Bu hastalıkların uzun sürmesi ve tedavi edilmemesi sonucunda balıkların ölümüne yol açabilir. Erken teşhis ve tedavi balık hastalıklarında çok önemlidir.

Kafada Delik Hastalığı

Kafada delik hastalığı uzaktan bakıldığında bir sürtünme veya kavga sonucu ortaya çıktığını düşündürebilir. Ancak durum tam aksine parazit kaynaklı bir hastalıktır. Hexamita isimli parazit sebebiyle kafada içe çökme ve derinin yok olması gibi sorunlar görülebilir. Tedavisi mümkün olan bir hastalıktır.

Belirtileri

• İştahsızlık ve yem yememe
• Aşırı zayıflama
• Renkte soluklaşma veya kararma
• Hareketsiz durma
• Saklanma
• Özellikle kafa kısmında deri yok olması veya içe çökme (delik oluşması)

Tedavisi

Tedavide flagyl kullanılmaktadır. Eczanelerden temin edebilirsiniz. Tedavi için karantina akvaryumu kurulması önerilir.

Diğer tedavi seçeneği, birinci gün, su değişimini müteakip 50L su hacmi için bir tablet Flagyl ve bir tablet Cipro katılır. Sonraki günler, ¼ oranında su değişimini müteakip aynı haplardan 1/4 tablet suya katılır ve bu tedavi, balık yem yiyene kadar sürdürülür. Suya havataşı ile hava verilmelidir.

• Tedaviye başlarken önce su değişimi yapılmalı ardından her 100 litre için 1 tablet flagy eritilerek, akvaryuma eklenmelidir.
• Diğer günlerde ise %25 su değişimi yapılmalı ve 1/4 oranına tablet suya katılmalıdır.
• Bu tedavi sürecine balık yem yiyene kadar devam edilmelidir.
• Tedavi esnasında suya hava taşı ile bol miktarda hava verilmelidir.
• Filtre aktif karbon varsa çıkartılmalı ve UV filtre varsa kapatılmalıdır.

Beyaz Benek Hastalığı

Beyaz benek hastalığı erken teşhis edildiğinde tedavisi kolay ancak zahmetli bir hastalıktır. Beyaz benek hakkında detaylı bir yazı yazmıştık, incelemek için göz atabilirsiniz: akvaryumturkiye.com/beyaz-benek-hastaligi/

Belirtileri

• Kuyruk, gövde ve kafa kısımlarında beyaz noktalar halinde benekler
• İştahsızlık
• Yüzüş bozuklukları meydana gelebilir

Tedavisi

• Suyu kademeli olarak her gün 1 santigrat derece arttırın. Normal şartlarda 30 dereceye kadar çıkartılır ancak Oscar balığı maksimum 25 santigrat dereceyi tolere edebileceği için 25-26 santigrat derecelerde durulması gerekir.
• Akvaryum litrenize göre kaya tuzu eklemesi yapın. Her 5 litre için 1 çay kaşığı kaya tuzu ekleyin. Eğer tedavi işlemini karantina akvaryumunda uyguluyorsanız, çok az miktarda metilen mavisi ekleyebilirsiniz. Tedavi ana akvaryumda yapılıyorsa, eklenmemelidir.
• Her gün veya 2 günde 1 %30 oranında su değişimi yapın.
• Bu işlemleri ortalama 10 gün boyunca devam ettirin. Eğer balıktaki beyaz benekler geçmediyse, bir sonraki maddeyle devam edin.
• Eğer hastalık devam ediyorsa, ilaç kullanmaya başlayabilirsiniz. Crystalpro Spotex gibi beyaz benek ilacı Kullanma talimatları şişesinde yazacaktır.
• Tüm işlemlerden sonra su sıcaklığını kademeli olarak tekrar normal seviyesine düşürün. Tuz oranını da dengelemek adına ortalama %60-70 oranında su değişimi yapın.

Astronot Balığı Türleri 

Oscar balığı türleri hem kendine özgü desenlerine göre hem de renklerine göre farklılık göstermektedir. Oscar balığının birçok farklı türü bulunmaktadır. En çok bilinen türleri ise şunlardır:

Kaplan Astronot Balığı

Kaplan astronot balığı, Güney Amerika kökenli popüler bir akvaryum balığıdır. Parlak turuncu ve siyah benekli deseniyle dikkat çeker. Etçil olup, böcekler ve küçük balıklarla beslenir. Büyük akvaryumlar gerektirir ve agresif doğası nedeniyle dikkatle bakılmalıdır. Ömrü yaklaşık 10-15 yıldır.

Albino Astronot Balığı

Albino astronot balığı, parlak beyaz rengi ve kırmızı gözleriyle tanınan bir cinstir. Güney Amerika kökenli olup, etçil beslenir. Akvaryumlarda sıkça tercih edilir, ancak geniş ve iyi filtrelenmiş tanklara ihtiyaç duyar. Agresif doğası nedeniyle yalnız veya benzer boyutta balıklarla beslenmelidir.

Kırmızı Oscar Balığı

Astronotlar’ımı 5 CM boyutundayken sahiplenmiştim. Ortalama 2 ay içerisinde 15 CM’e kadar büyüdüler. Bu nedenle başlangıç için uygun litrede bir akvaryum seçimine dikkat etmek gerekiyor. Obur bir canlıdır. Elinizde yem paketini gördüğü anda heyecanlanır. Hatta akvaryumun üstü açıksa, dışarıya dahi atlayabilir. Bu nedenle akvaryumun üstü mutlaka her zaman kapalı olmalıdır. Agresif bir türdür. Ara sıra sinirlenerek, akvaryum camlarına kafa atar. Ayrıca cam ısıtıcıları dahi kırabilir. Isıtıcı seçerken de buna dikkat etmek gerekir. Zaman zaman akvaryumun dibinde yatarak, cansız ve ölmüş rolü yapabilir. Duygusal bir hayvandır, ilgilenmediğiniz zaman size küsebilir. Karakteristik özellikleri bakımından diğer balıklara göre farklı bir keyif veren türdür. Salih K.

Almadan önce epey bir araştırdığım türdür. İnternette bu tür hakkında söylenilen bilgiler her ne kadar “yok artık daha neler” dedirtse de türü sahiplendikten sonra doğruluğuna kanıtlı olarak inanıyorsunuz. Diğer balık türlerine nazaran beslemesi farklı bir keyif veren balıktır. Hatta öyle ki farklı bir akvaryumunuz varsa, onu ikinci plana atmanıza neden olabilir. Diğer görüşlere ek olarak eklemek istediğim birkaç farklı husus ise şunlardır: İlk olarak aşırı ışıktan kaçınmalısınız. Loş ışıktan hoşlanırlar. Ayrıca beslenme olarak tek çeşit yem değil, birden fazla farklı yemle beslemenizi öneririm. Obur bir canlı olduğu için suyu çok çabuk kirletir. Bu nedenle güçlü ve kaliteli -Fluval, Tetra gibi…- bir dış filtre kullanmanızı öneririm. Elden yem vermeye her ne kadar alıştırsanız da yetişkin boyutuna geldikten sonra daha dikkatli davranmalısınız. Ağız yapısı bu boylarda epey büyük oluyor, bu da parmağınızı ısırmasına neden olabilir.

Ali C.

1. https://web.archive.org/web/20070305022519/http://www.flmnh.ufl.edu/fish/Gallery/Descript/oscar/oscar.html
2. https://web.archive.org/web/20070929083732/http://filaman.uni-kiel.de/Nomenclature/SynonymsList.cfm?ID=3612&GenusName=Astronotus&SpeciesName=ocellatus
3. https://www.floridamuseum.ufl.edu/discover-fish/florida-fishes-gallery/oscar/