Beta Balığı Kapsamlı Rehber: Türleri, Bakımı, Beslenmesi ve Daha Fazlası

Beta balığı  akvaryum hobisine yeni başlayan veya hobide tecrübeli akvaristler tarafından mutlaka bakılmış olan bir balık türüdür. Hem duruşu hem de gösterişli vücut yapısıyla ilgi duyulan bir balıktır. Hatta öyle ki dünyanın en popüler balık türlerinden biri olarak taçlandırılmıştır. Bilinen bir diğer adı kavgacı siyam balığıdır. Bilimsel olarak Betta splendens olarak bilinir.

Beta Balığı Nedir?

Beta balığı, belontiidae¹  familyasına ait bir labirentli tropik balık türüdür. Diğer balıklara göre farklı yapıdaki solungaçları (Bknz: labirentli balıklar²) sayesinde hem su altında hem de su üstünde bulunan atmosferik havayı soluyabilir. Bu eşsiz yeteneği, beta’nın çok az oksijen içeren kurak sularda dahi hayatta kalmasına yardımcı olur. Bu yeteneği ayrıca bakımlarıyla alakalı yaygın mitlerin de oluşmasına neden olmuştur.

Oksijensiz veya az oksijene sahip sularda hayatta kalabildiği için tüm dünya üzerindeki en yaygın mit, küçük fanuslarda bakılabilir olarak bilinen hatalı mittir. Teknik olarak 10 litrelik bir akvaryumda yaşayabilir. Ancak daha sağlıklı şartlarda bakılması için en az 20 litrelik bir akvaryuma ihtiyaç duyar. Düşük litreye sahip akvaryumda, uygun değerleri korumak (Su kalitesi, sıcaklık vb.) oldukça zordur. Bu da balığın doğrudan sağlığına etki etmektedir.

Beta Balığı Tarihçesi ve Kökeni

Beta yetiştiriciliği 150 yıldan daha fazla bir süre önce Tayland’da (eski adıyla Siam) başladı. Bölgede yaşayan çocuklar, sularda yaşayan balıkları pirinç tarlalarına topluyor ve dövüşmelerini izlemek için bir araya geliyorlardı. Kavgacı siyam balığı adı buradan gelmektedir. Kısa süre içerisinde bu balık dövüşlerine bahis oynamak popülerleşmeye başladı. O dönemin Siyam Kralı’da bunların popüleritesini duyarak, bir düzenleme ve vergilendirme getirmeye karar verdi.

1840’lı yıllarda Kral bir adama biraz balık verdi ve onları Danimarkalı doktor DR. Theodore Cantor’a götürmesini istedi. Doktor onları yetiştirdi ve inceledi. Daha sonra onları bilimsel olarak tanımlayan bir makale yazdı: Macropodus Pugnax, Cantor, 1849³

Bu makaleden sonra aslında benzer isimde bir balığın var olduğu öğrenildi ve Charles Tate Regan onlara “güzel savaşçı” anlamına gelen ve günümüze kadar gelen bir isim olan Betta splendens adını verdi. Betalar ilk olarak 1890’larda Fransa ve Almanya’ya ithal edildi. Amerika Birleşik Devletilerine ise 1910’da Frank Locke tarafından getirildi.

Beta Balığı Doğal Yaşam Alanı

Beta balığı doğal yaşam alanı sık bitki örtüsüne sahip bataklıklar, tamamen durgun veya yavaş akan sulardır. Ayrıca pirinç tarlalarında da yaşar. Bu sular genel olarak nispeten kirli, sığ ve durgun akış özelliklerine sahiptir. Bu tür sularda büyük türdeki balıklar ve sucul yırtıcılar yaşayamaz. Bu da beta balığının doğal yaşam ortamında hayatta kalması için kendisine bir avantaj sağlar. Betalar güneydoğu asya kökenine sahip balıklardır. Sıcak ve yumuşak suları severler.

Coğrafi olarak Tayland, Kamboçya, Vietnam, Malezya ve Laos gibi ülkerin su kaynaklarında yaygındır. Bu bölgelerdeki tropik iklim yaşamaları için en ideal su sıcaklıklarına sahip olup, yaşamaları için yumuşak su sertliğine sahip ideal su kütleleridir. Akvaryum koşullarında orta sertlikte suya adapte olabilirler. Doğal yaşam alanlarında su üstünde yüzen bitkiler (Örneğin: Pistia) ve su altındaki bitki örtüleri arasında saklanırlar. Bu bitkiler hem koruma sağlar hem de üreme süreçlerinde çok önemli bir rol oynar.

Beta Balığının Davranışları ve Özellikleri

Beta balığı bilinen diğer adından (Kavgacı siyam balığı) da anlaşılacağı üzere ‘kendi türüne dahi’ oldukça agresif davranan bir balıktır. Öyle ki doğada birçok balık beraber sürü halinde seyahat edebilir. Ancak beta balıkları bu tür sürü hareketlerine asla katılmazlar. Vahşi doğada ve akvaryumlarda her daim yalnız (ayrıca bağımsız) olmayı tercih eder.

Genel Davranışlar

Beta balıkları, yeni başlayan birisinin anlam veremediği veya kafasının karışmasına neden olacak pek çok ilginç davranış sergiler. Genel davranışlarına kısaca göz atarak, kafanızı karıştıran veya anlam veremediğiniz davranışlarını çözebilirsiniz.

Solungaç Kapaklarını Kabartmak

Beta balıkları, ‘tehditkar’ gözükmek için sık sık operkulumlarını veya solungaç kapaklarını kabartır. Bu, betanın potansiyel avcılarına veya diğer türdaşlarına karşı daha büyük ve daha tehditkar görünmesini sağlar. Eğer betanızın akvaryumuna veya bölgesine hızla yaklaşırsanız, bunu yaptığını görebilirsiniz. Ayrıca bu davranışı ‘doğal’ olarak görmek isterseniz, yansımasını görebilmesi için ona bir küçük ayna tutabilirsiniz. Kendi yansımasına karşı dahi anında harekete geçecektir.

Su Yüzeyindeki Kabarcıklar

Erkek beta balıkları üreme döneminde bir dişiyi çekebilmek için içgüdüsel olarka kabarcık yuvaları yapar. Bu, bir dişi beta balığı olsa da olmasa da gerçekleşebilir. Eğer betanız bir kabarcık yuvası yapıyorsa, aslında bu onun sağlıklı olduğuna bir işarettir.

Yemi Tükürmek

Betalar, yem konusunda bazen seçici olabilir. Eğer verdiğiniz yemi beğenmezse bunu anlamanız için önce yemi tadar ve ardından tükürür. Beta balığınızda böyle bir davranış gözlemliyorsanız, daha kaliteli farklı bir yem vermeniz gerekir. Aynı zamanda bu hareket tok olduğu anlamına da gelebilir. Tok olmasından dolayı bu hareketi çok nadir yaparlar. Genellikle yemi sevmedikleri için tükürme eylemi gerçekleştirirler.

Yüzgeç Sıkıştırma

Yüzgeç sıkıştırma veya neredeyse vücuduna yapıştırma hareketi aslında bir stres veya hastalık habercisidir. Bu hareketi genellikle su kalitesinde veya sıcaklığında ani değişimler olduğunda yapmaktadır. Betanızın yüzgeçleri dışarı doğru açılmak yerine vücuduna yakın bir şekilde sıkışacak/hareket etmeyecektir. Böyle durumla karşı karşıyaysanız ve balığınızın hasta olduğunu düşünüyorsanız: beta balığı hastalıkları yazımıza göz atabilirsiniz.

Karakteristik ve Genel Özellikleri

Beta balığı özellikleri geneli itibariyle tablodaki gibidir.

Erkek Beta Balığı Özellikleri

Erkek beta balığı bakımından dişi balıklara göre farklı özelliklere sahiptir. Erkek beta balığı özellikleri şunlardır:

• Erkek beta balığı boyut olarak 5-7 cm’e kadar büyür.
• Canlı ve parlak renklere sahiptir.
• Uzun, geniş ve gösterişli yüzgeçleri bulunur.
• Davranış bakımından teritoryal ve agresiftir.
• Labirent organı sayesinde yüzeyden hava alabilir.
• Üreme için köpük yuva yapar.
• Dişi balığı etkilemek için kabarır ve kur yapar.
• Genellikle göbek altında çizgileri yoktur.
• Yumurtlama noktası olarak küçük bir beyaz nokta görülür.
• Pelvik yüzgeçler uzun ve ince olabilir.
• Bakım olarak dişiye göre daha geniş alan ve saklanma alanlarına ihtiyaç duyar.

Dişi Beta Balığı Özellikleri

Dişi beta balığı özellikleri bazı noktalarda erkek balıktan ayrılmaktadır:

• Dişiler boyut olarak 4-6 cm’e kadar büyür.
• Renkleri, erkeklere göre daha soluk ve mattır.
• Yüzgeçleri daha kısa ve erkeklere göre daha az gösterişe sahiptir.
• Davranış bakımından daha sakin ve sadece dişiler olarak (veya farklı balıklar) toplu yaşamaya uygundur.
• Labirent organını kullanarak yüzeyden hava alabilir.
• Üreme için yuva yapmaz, erkek balığın yuva yapmasını bekler.
• Erkek balık kur yaparsa, yanıt verir ve üreme gerçekleşir.
• Göbek altı bölgesinde yatay çizgiler olabilir.
• Yumurtlama noktası olarak belirgin beyaz bir noktaya sahiptir.
• Pelvik yüzgeçler daha kısa ve kalın olabilir.
• Bakımı olarak erkeğe göre çok fazla saklanma alanına ihtiyaç duymaz. Ancak topluluk akvaryumlarında olması önerilir.

Erkek ve Dişi Beta Balığı Karşılaştırma

Bahsettiğimiz özellikleri karşılaştırmak mümkün. Bunun için aşağıdaki erkek ve dişi beta balığı karşılaştırma tablosuna bakabilirsiniz:

Karakteristik Özellikleri

Kavgacı siyam balığının karakteristik özellikleri, çoğu akvaryum balığına göre oldukça gelişmiştir. Çok zeki bir balıktır. Sahibini bir hafta içerisinde tanıyabilir. Sahibini gördüğünde değişik figürler sergiler ve kendisiyle ilgilenilmesini ister. Yem saatlerini bilir ve bu saatlerde sizi akvaryumun içerisinde dört gözle bekler. Çeşitli oyunları bile öğrenebilir. Örneğin; camlara yapışan silindir şeklindeki plastik halkaların içerisinden atlayabilir. Bu halkanın, su yüzeyinin çok üstünde olmaması gerekir. Yemi halkanın çıkış noktasına koyarak, ona atlaması için zaman tanıyabilirsiniz. Birkaç denemeden sonra sağlıklı bir şekilde bu hareketi hafızasına kaydeder ve hem kendisi hem de sizin için değişik bir aktivite edinmiş olur. Yabancı ülkelerde beta balığı besleyen birçok kullanıcı farklı eğitimler vermektedir. Birkaç örnek izlemek için aşağıdaki videoya göz atmanız yeterli olacaktır.

Beta Balığı Türleri

Beta balığı türleri kendi aralarında birkaç farklı ana kritere göre ayrılır. Tür ayrımı için ilk kriter yüzgeç şekli ve boyutudur. İkinci kriter ise renk ve desenlerdir. Son kriter ise üreme davranışıdır. Temel olarak toplamda bu üç kriter, türlere ayrım konusunda kullanılır. Her türün kriterine göre farklı görünümü, rengi ve yapısı bulunur.

En Yaygın Beta Balığı Türleri

En yaygın beta balığı türlerinin kriterlere göre sınıflandırılması şu şekildedir:

Yüzgeç Şekli ve Boyutu

Yüzgeç şekli ve boyutuna göre betalar 7 farklı türe ayrılır.

A. Halfmoon Beta

Halfmoon Beta ülkemizdeki en yaygın türlerden birisidir. Birçok akvaryum mağazasında mutlaka gözünüze çarpacak bir türdür. Hem yüzgeç yapısı hem de gösterişli renk varyeteleriyle dikkat çeken bir türdür.

• Yüzgeçleri yarım daire şeklindedir ve tam olarak 180 derece açılır. Adını da buradan almıştır.
• Bu tür, geniş ve gösterişli yüzgeçleriyle tanınır.

B. Crowntail Beta

Crowntail Beta diğer türlerden farklı bir yüzgeç yapısına sahiptir. Dikenli bir kirpiyi andıran yüzgeçleri bulunur. Ayrıca tarağa da benzetilmektedir.

• Yüzgeç uçları dikenli ve tarak şeklindedir.
• Yüzgeç ışınları dikenli ve uzun bir görünüme sahiptir.

C. Veiltail Beta

Veiltail Beta en yaygın türlerden birisidir. Yüzgeç uzunluğu ile diğer türlerden kolayca ayrılır. Yüzgeçlerinin uzunluğu öyle fazladır ki aşağıya doğru sarkar.

• En yaygın ve bilinen türlerden birisidir.
• Yüzgeçleri çok uzundur ve aşağıya sarkar.
• Bazı balıkların yüzgeçleri aşırı uzar ve neredeyse yüzüşünü engelleyecek hale gelir.

D. Plakat Beta

Plakat Beta görünüşü sebebiyle neredeyse dişi betalarla karıştırılabilir. Kısa yüzgeçlerinin olması dişi balıkları andırır. Fakat bu tür doğal forma en yakın görünme sahip türlerden birisidir.

• Kısa yüzgeçli bir beta türüdür.
• Doğadaki vahşi forma çok yakın bir görünüme sahiptir.

E. Double Tail Beta

Double Tail Beta kuyruk yüzgeci görünümüyle diğer betalardan ayrılmaktadır. Simetrik bir biçimde çift kuyruğa sahiptir.

• İki ayrı kuyruk yüzgeci bulunur.
• Kuyruk yüzgeci ikiye bölünmüştür ve tamamen simetrik bir görünüme sahiptir.

F. Delta Tail Beta

Delta Tail Beta kuyruk yüzgeci sebebiyle Halfmoon türüne benzese de birbirlerinden farklıdır. Halfmoon betaya göre daha dar bir kuyruk yüzgecine sahiptir.

• Kuyruk yüzgeci geniiş açılır ancak Halfmoon beta kadar geniş açıya sahip değildir.
• Yüzgeç kenarları üçgen yapıdadır.

G. Rosetail Beta

Rosetail Beta ülkemizde nadir görülen bir beta türüdür. Halfmoon betanın yüzgecine benzer bir yapıda yüzgeci vardır ancak daha yoğundur. Ayrıca adını da yüzgeçlerinin gül yaprağına benzemesinden alır.

• Halfmoon betaya benzer ancak daha yoğun ve daha dallanmış bir yüzgece sahiptir.
• Yüzgeçler, gül yaprağına gibi dallanmış bir görünüme sahiptir.
• Adını yüzgeçlerinin gül yaprağına benzemesinden alır.

Renk ve Desenler

Renk ve desenlerine göre betalar 6 farklı türe ayrılır.

A. Solid Color Beta

Solid Color Beta tek renkli betalardır. Beyaz beta balığı, mavi beta balığı, kırmızı beta balığı, mor beta balığı ve siyah beta balığı gibi tek renkli türlerdir.

• Tek renge sahip betalardır. Tamamen aynı renkten oluşurlar.
• Beyaz, mavi, kırmızı, mor, siyah gibi çeşitli renklerde olabilirler.

B. Bi-Color Beta

Bi-Color Beta tek renkli türe benzer fakat iki ana renkten oluşan bir vücudu vardır. Kırmızı-beyaz, mavi-beyaz, turuncu-mavi gibi farklı renk varyetlerine sahiptir.

• İki ana renkten oluşur.
• Gövde bir renk, yüzgeçler başka bir renkte olabilir.

C. Marble Beta

Marble Beta mermer desenli türde betalardır. Renkleri zaman içerisinde değişebilir ama genel olarak mermer desenine sahip bir görünümleri vardır.

• Mermer desenli betalar olarak bilinir.
• Renkleri zaman içerisinde değişebilir. Fakat görünümleri mermer desenli olarak kalır.

D. Butterfly Beta

Butterfly Beta türünde yüzgeçlerinin kenarları farklı renge sahip olur. Saydam bir renkte de olabilirken beyaz gibi çeşitli renklere de sahip olabilir.

• Yüzgeçlerinin kenarları farklı renkte olur ve diğer türlerden kolayca ayırt edilebilir.
• Genellikle saydam veya beyaz renkte bir kenar çizgisine sahip yüzgeçleri olur.

E. Koi Beta

Koi Beta adından da anlaşılacağı üzere Koi Balığı ile benzerlik taşır. Koilere benzeyen renk ve desenlere sahip bir balıktır. Bu yapısı sayesinde çok kolay bir şekilde diğer türlerden ayrılır.

• Koi balıklarına benzeyen desenlere ve renklere sahiptir.
• Genellikle çok renkli bir gövdesi olur.
• Gövdesinde rastgele desenler bulunur.

F. Dragon Scale Beta

Dragon Scale Beta metalik görünüme sahip, eşsiz bir türdür. Kalın ve parlak pullara sahiptir. Görünümüyle kendisine hayran bırakan bir türdür. Ülkemizde nadir rastlayabileceğiniz ve ithal olarak getirilen türlerdendir.

• Kalın ve parlak pullara sahip bir gövdesi vardır.
• Metalik bir görünümü olup, kırmızı veya turuncu renge sahip olur.

Üreme Davranışları

Üreme davranışlarına göre betalar ikiye ayrılır.

A. Köpük Yuva Yapan Beta Balıkları

Köpük yuva yapan beta balıkları genellikle akvaryumda beslediğimiz türlerdir. Erkek balıklar, su yüzeyine köpük yuvalar yapar. Hava kabarcıkları ve tükürük kullanarak su yüzeyinde bir yuva oluştururlar. Dişi balık yumurtalarını bıraktıktan sonra erkek balık bu yumurtaları yuvaya taşır. Yumurtalar çıkana kadar da yuvayı korur.

Özellikleri:

• Erkek beta balığı köpük yuva yapar ve yumurtaları bu yuvaya yerleştirir.
• Yumurtalar yuvada kalır ve bu dönem boyunca erkek balık tarafından korunur.
• En yaygın üreme davranışıdır. Öyle ki birçok beta balığı akvaryumunda görülür.

Köpük yuva yapan beta balıkları için en popüler üç türden bahsedelim.

1. Betta Splendens (Siyam Dövüş Balığı)

Betta Splendens en çok bilinen ve akvaryumlarda beslenen türdür. Siyam Dövüş balığı olarak da bilinir.

• Erkek, su yüzeyine köpük bir yuva yapar. Dişi yumurtalarını bırakır ve erkek bu yumurtaları yuvaya taşır.
• Erkek bu dönemde oldukça agresif olabilir. Bu nedenle üreme döneminde dikkatli olmak gerekir.

2. Betta İmbellis

Beta İmbellis, Betta Splendens‘e göre daha sakin ve barışçıl bir karaktere sahiptir. Diğer beta türlerine göre daha az agresif olmasıyla bilinir.

• Köpük yuva yapar. Bu üreme döneminde de diğer türlerine göre daha sakin ve barışçıldır.
• Beta türlerinde en az agresif olan türlerden birisidir. Bu özelliği sayesinde topluluk akvaryumlarında beslenebilmektedir.

3. Betta Smaragdina (Smaragdina Beta)

Betta Smaragdina akvaryumlarda pek rastlanan bir tür değildir. Daha çok vahşi doğada görülür. Renkleri ile ayırt edilir.

• Köpük yuva yapan bir türdür. Erkek balık yuva yapar ve yumurtalarını korur.
• Doğal yaşam alanında yaygın olarak görülür. Renkleri ile bilinen bir türdür.

B. Ağızda Kuluçka Yapan Beta Balıkları

Ağızda kuluçka yapan beta balıkları ülkemizde yaygın olan türler değildir. Nadir olarak görülürler. Genellikle beta balığı koleksiyonu yapan kişilerin akvaryumlarında rastlanabilen türlerdir. Bu türler erkek veya dişinin yumurtaları ağzında taşımasıyla bilinir. Ağızda kuluçka yöntemi sayesinde özellikle vahşi doğada yavrular daha fazla korunmuş olur. Ayrıca yavrular yumurtadan çıktıktan sonra da bir süre daha ebeveynlerinin ağızlarında kalabilirler.

Özellikleri:

• Erkek veya dişi beta balığı yumurtaları ağzında taşır ve kuluçka yapar.
• Yumurtalar ağızda kaldığı için yavrular çıkana kadar korunur.
• Bu davranış vahşi türlerde daha özgü olup, akvaryum hobisinde daha az yaygın olan türlerdir.

Ağızda kuluçka yapan beta balıkları için en popüler üç türden bahsedelim.

1. Betta Picta

Betta Picta ağızda kuluçka yapan beta balıkları arasında en popüler türlerden birisidir. Yumurtaları ve yavruları koruma esnasında agresif davranışlar gösterebilir.

• Ağızda kuluçka yapar, erkek balık yumurtaları ağızda taşır.
• Yumurtaları ve yavruları koruduğu dönemde agresif olabilir.

2. Betta Albimarginata

Betta Albimarginata ağızda kuluçka yapan tülerden birisidir. Ağzında kuluçka yapar ve yavruların güvenliğini sağlar.

• Ağzında kuluçka yapan türlerdendir. Yumurtaları çatlayana kadar ağzında taşır. Yavrular çıktıktan sonra onları bir müddet korur.
• Üreme döneminde diğer türlerde olduğu gibi koruyucu davranışlar sergiler.

3. Betta Macrostoma

Betta Macrostoma özellikle koleksiyoncular tarafından beslenen bir türdür. Ağızda kuluçka yapan türler arasında nadir görülen ve oldukça değerli olan bir balıktır.

• Ağızda kuluçka yapar, erkek balık yumurtaları taşır.
• Koleksiyoncular tarafından beslenen ve oldukça değerli olan bir türdür.

Beta Balığı Bakımı

Beta balığı, akvaryum hobisinde en tanınmış, en renkli ve çoğu zaman en çok tartışılan balıklardan birisidir. Yıllardır süre gelen beta balığına küçük kaplarda (düşük litrelerde) bakmanın uygun olup olmadığı konusunda tartışmalar devam ediyor. İhtiyaçlarını anlamak için yaşadığı doğal ortamı bilmek oldukça önemlidir. Büyük pirinç tarlalarında, sığ göletlerde ve hatta çok yavaş (zaman zaman neredeyse durağan) derelerde yaşadıkları doğal ortamlardır.

Beta’nın anavatanı tropik bir iklimdir. Bu da sıcaklığın ortalama 80 F (Ortalama 26-27 C°) kadar sıcak olduğu anlamına gelir. Bu nedenle akvaryum ısıtıcısı ve filtresi olan bir beta akvaryumunda bakılmalıdır.

Beta balıklarının sıcak suda yaşaması doğası gereği önemli olduğu için akvaryumunda mutlaka ısıtıcı olmalıdır. Akvaryum boyutunuza uygun ıstıcı için 1 galon su (Ortalama 3,78 litre) başına 3 watt güce sahip olması gerekir. ⁴ Akvaryumun su sıcaklığını ölçmek için bir termometre gerekir. Cam veya dijital bir termometre aldıktan sonra akvaryumun su sıcaklığını kontrol edebilirsiniz.

Her ne kadar bettalar çözünmüş oksijen oranı düşük sularda dahi yaşayabilse de bu onların diğer balıklardan daha az oksijene ihtiyaç duyduğu anlamına gelmez. Betaların, yüzeyden hava solumalarına yardımcı olan özel bir solunum organı (labirent organı) olduğunu belirtmiştik. Bu soluma ihtiyacını doğası gereği yapmak zorundadır. Öyle ki bazı deneylerde, labirent organı çıkarılan balıklar oksijeni bol suda yaşamalarına rağmen boğularak ölmüştür. Bu nedenle betalar doğrudan atmosferden hava solumak için su yüzeyine erişebilmelidir.

Beta balığına uygun ve sağlıklı bir şekilde bakmak için kullanılan su yumuşak ve sıcak olmalıdır. Nötr ile hafif asidir pH değerine sahip olması da oldukça önemlidir. Sudaki akıntı minimum seviyede olmalı, çok güçlü iç filtre veya dış filtre kullanılmamalıdır. Beta akvaryumlarında genellikle pipo filtre veya debisi ayarlanabilen şelale filtreler kullanılmaktadır. Haftalık düzenli temizlik yapılmalıdır. Dip çekimi ile beraber %25-30 oranında akvaryumdaki su alınmalı ve yerine dinlendirilmiş çeşme suyu veya hazır içme suları eklenmelidir. Eklenecek su ile akvaryum su sıcaklığının aynı olması (+1/-1 C°) oldukça önemlidir. Fazla sıcak veya soğuk su eklenmesi balığın hasta olmasına neden olabilir. Beta balığı bakımı genel olarak gereken şartlar sağlandığında kolaydır. Elbette bu kolaylığı sağlamak için gereken şartları yerine getirmek ve sağlıklı bir beta akvaryumu kurmak gerekir.

Düzenli Bakım Rutini

Sağlıklı bir akvaryum oluşturmak ve bu döngüyü devam ettirmek oldukça önemlidir. Bunun için düzenli olarak bakım yapılması gerekir. Bu bakımlar akvaryumun hacmine ve içeriğine göre değişse de genel olarak aynıdır. Bakım rutininde en önemli unsur su değişimleri ve filtre ekipmanlarının temizlenmesidir.

• Su değişimi haftalık olarak %20-30 oranında yapılmalıdır.
• Su değişiminde çeşme suyu kullanılacaksa dinlendirilmeli veya su düzenleyiciler ile klor ve kloramin yok edilmelidir.
• Bitkili akvaryum türüyse bitkilerin düzenli budanması.
• Bitkiler için düzenli olarak kullanılıyorsa, sıvı gübre bakımı.
• Filtre temizliği ve bakımı (Genellikle 3 ayda 1 defa, akvaryum koşullarına göre 6 ayda 1 defa filtrasyon malzemelerinin değişimi)

Beta Balığı için Akvaryum Kurulumu

Beta balığı akvaryumu hakkında detaylı bilgiler içeren bir yazı hazırlamıştık: akvaryumturkiye.com/beta-baligi-akvaryumu

Beta balığı akvaryumu birçok farklı boyutta olabilir. Bu akvaryumlar bitkili veya bitkisiz olarak tasarlanabilir. Doğal yaşam şartları gereği bitkili alanlarda yaşadığı için genellikle bitkili bir akvaryum hazırlanması gerekir. Akvaryum seçerken tercih etmemiz gereken minimum hacmi 20 litre olmalıdır. Çok yüksek hacimlerde de yaşayabilir ancak bu yorulmasına neden olur. İdeal hacim ortalama 20-40 litre arasındadır. Genellikle beta balıkları için küp şeklindeki akvaryumlar kurulur. Bu akvaryumların bütün ölçüleri eşit uzunluğa sahip olur. Ayrıca bunlar için lowtech bitkiler ile harika bitkili akvaryum türleri kurulmaktadır.

Beta balığı için gereken akvaryum şartlarını listeleyelim.

Beta Balığı Akvaryumu Nasıl Olmalı?

• Minimum 20 litre hacme sahip bir akvaryum olmalıdır.
• Akvaryumun üstü her daim kapalı olmalıdır. Çünkü beta balığı atlama veya sıçramaya meyili yüksek bir balıktır.
• Akvaryumda bitkilerin olması, beta balığının mutlu olmasını sağlar.
• Akvaryum sıcaklığı beta balığına uygun seviyede olmalıdır. Bu nedenle mutlaka ısıtıcı kullanılmalıdır.
• Isıyı kontrol edebilmek için termometre kullanılmalıdır.
• Durağan veya çok az akıntıya sahip bir akış olmalıdır. Bu nedenle şelale filtre veya pipo filtre kullanılması önerilmektedir.
• Saklanma alanlarına ihtiyaç duyar. Yoğun bitkili bir akvaryum tasarlanabilir.
• Saklanma alanı ihtiyacı için hindistan cevizi kabuğu kullanılabilir.
• Yapay dekorlardan ve kum/çakıl ve taş türevlerindenm uzak durulmalıdır. Yapay dekorlar zaman içerisinde salınım yaparak, balığı zehirleyebilir.
• Haftalık düzenli dip çekimi ve su değişimi yapılmalıdır.
• Düzenli ve kaliteli besinlerle beslenmesi gerekir. 1-2 yem çeşidine bağlı kalmayıp, bol çeşitli bir beslenme diyeti oluşturulmalı.

Akvaryum Seçimi ve Boyutu

Beta balığı akvaryum seçimi ve akvaryumun boyutu oldukça önemlidir. Akvaryum mağazalarında genellikle bir bardakta veya ufak plastik kaplarda sergilenip, satılır. Betanın bakımı hakkında bilgisi olmayan insanlar; balığın bakımını ve şartlarını basite alarak, beslemek için aldıktan sonra yine aynı şartlarda bakmasını gerektiğini düşünür. Ancak bu oldukça yanlış bir düşüncedir. Her balık gibi beta balığının da ideal akvaryum boyutu bulunmaktadır.

Akvaryum seçimi yaparken 20 litre ve üzeri bir akvaryum seçmeniz gerekir. Genellikle 30x30x30 küp akvaryumlar veya 50x20x30 boyutlarında akvaryumlar tercih edilir. Beta için özel akvaryum kuran hobiciler 30x30x30 küp akvaryumlar tercih ederek, harika tasarımlar oluştururlar. Akvaryum seçimi ve boyutu hakkında birkaç örnek ve video paylaşalım:

Akvaryum Donanımları ve Ekipmanları

Beta balığı labirentli bir tür oluşu nedeniyle bakımı hakkında yanlış mitlere sahip olan bir türdür. Genellikle bu balık, atmosferden hava/nefes alabilme yeteneğine sahip olduğu için herhangi bir filtrasyon veya oksijen ekipmanı kullanılmaz. Ancak bu çok yanlış bir yaklaşımdır. Her balık gibi onun da ihtiyacı olan akvaryum donanımları ve ekipmanları var:

• Debisi ayarlanabilen şelale filtre veya pipo filtre
• Pipo filtre kullanılacaksa, hava motoru da gerekir
• Isıtıcı
• Termometre (dijital veya cam)
• Akvaryum için bir aydınlatma (Armatür, led bar, masa lambası gibi)
• Akvaryumun üstünü kapatmak için bir plastik kapak veya cam

Bahsedilen ekipmanlar, temel ihtiyaçlarıdır. Eğer bitkili bir akvaryum kurulacaksa, bunlara ilave olarak:

• Bitki çeşitleri
• Bitki türüne uygun kum seçimi (Dere kumu, lav kırığı, substrate desteği vb.)
• Bitki türüne göre Co2 desteği yani Co2 tüpü
• Bitki türüne göre sıvı gübre
• Co2 olacaksa indikatör ve difüzor

Su Koşulları ve Kimyası

Beta balığı için ideal su koşulları ve buna uygun su kimyası sağlanmalıdır. Doğada var olan ekosistem, akvaryum ortamında da sağlanmalıdır. Aksi halde beta çabuk hastalanabilir, stres seviyesi artabilir. Kısaca akvaryumunda mutsuz olabilir. İdeal su koşulları ve kimyası şu şekilde olmalıdır:

Su Sıcaklığı

İdeal Sıcaklık Aralığı: 24-28 C° (75-82 F)

Isıtıcı Kullanımı: Akvaryumda su sıcaklığı sabit olmalıdır. Bu nedenle ısıtıcı kullanmak gerekir. Ani su değişimleri stres ve hastalıklara sebep olur.

pH Seviyeleri

İdeal pH Seviyesi: 6.5-7.5

pH Kontrolü: Düzenli olarak pH testi yapılması gerekir. pH seviyesini dengelemek için uygun kimyasallar kullanılabilir.

Su Sertliği ve dGH

Genel Sertlik (GH): 3-4 dGH (50-75 ppm)

Karbonat Sertliği (KH): 3-5 dKH (50-90 ppm)

Sertlik Kontrolü: Su sertliğini düzenlemek için su değişimleri ve gerekli kimyasal katkıları yapılabilir.

Su Kimyası

Amonyak (NH3/NH4)

• İdeal Seviye: 0 ppm
• Amonyak Kontrolü: Amonyak seviyelerini düşük tutmak için düzenli olarak su değişimleri yapılmalı ve biyolojik filtrasyon sağlanmalıdır.

Nitrit (NO2)

• İdeal Seviye: 0 ppm
• Nitrit Kontrolü: Nitrit seviyelerini kontrol etmek için etkili bir biyolojik filtrasyon sistemi kullanmak önemlidir.

Nitrat (NO3)

• İdeal Seviye: <20 ppm
• Nitrat Kontrolü: Düzenli su değşimleri yaparak ve canlı bitkiler kullanarak nitrat seviyeleri düşük tutulmalıdır.

Akvaryum Bitkileri

Beta balığı için birçok bitki kullanılabilir. Bitkiler ihtiyaçlarına göre ayrılmaktadır. Lowtech bitkiler genellikle yüksek aydınlatma ve Co2 desteği duymayan bitkilerdir. Hightech bitkiler ise yüksek aydınlatma ve Co2 desteğine ihtiyaç duyar. Bitki olarak birçok alternatif mevcuttur. Genellikle Pistia, Saz Bitkisi, Java Fern, Elodea, Java Moss türü bakım ihtiyacı düşük bitkiler kullanılmaktadır. Bitki seçimi tamamen kişinin tasarım zevkine bağlı olarak değişir.

Beta Balığı Beslenmesi

Beta balığı etçil beslenen avcı bir türdür. Doğada su yüzeyine düşen veya suyun içinde yaşayan küçük böcekleri ve larvalarını avlar. Özellikle sivrisinek larvaları ve su piresi favori yiyecekleridir. Vahşi doğada zaman zaman kendisinden daha küçük balıkları da avlamaktadır ancak bu çok nadir görülmektedir. Her ne kadar etçil olan bir tür olsa da otçul besinleri de tüketir. Su bitkileri üzerinde bulunan algleri ve küçük bitki parçalarını da tüketir. Bu besinler, onlara gerekli olan lifleri ve bazı besin maddelerini sağlar.

Beslenme Davranışı

Doğa ortamında besin bulabilmek için avlanır. Avlanmak konusunda oldukça usta bir balıktır. Doğadaki beslenme davranışı 3 maddeden oluşur:

• Avlanma: Beta balıkları, avlarını pusuya yatarak veya ani hamleler yaparak yakalarlar. Su yüzeyinde veya suyun içinde aktif olarak avlanırlar.
• Yem Arama: Su bitkileri arasında ve su yüzeyinde aktif olarak yiyecek arayışındadır. Bu davranışı, akvaryum ortamında da gözlemlenebilir.
• Yem Çeşitliliği: Doğada buldukları yiyeceklerin çeşitliliği, onların dengeli bir diyet sürdürmelerine yardımcı olur.

Beta Balığı Yemi

Beta balığı yemi tıpkı doğal ortamındaki çeşitlilikte olmalıdır. Çeşitli bir yem düzeni, balık için dengeli ve sağlıklı bir diyet ile beslenmesine yardımcı olur. Bu nedenle beta balığı bakımı ve beslenmesinde çeşitli yemlerden oluşan bir diyet oluşturulması gerekir. Piyasada birçok yem çeşidi bulunsa da betalar yem konusunda oldukça seçici türlerdir. Genel davranışlarında bahsettiğimiz gibi eğer yemini sevmezse, yem tükürme eylemini mutlaka gerçekleştirir. Bu nedenle yem alırken iyi araştırma yaparak, kullanıcı tavsiyelerini ve deneyimlerini analiz etmek gerekir. Bu analiz sayesinde sürekli yem denemek zorunda kalmadan, genellikle betalar tarafından sevilen yemleri alabilirsiniz. Daha önce yazmış olduğumuz içeriğimizde beta balığı yem önerisinde bulunmuştuk. En iyi beta balığı yemlerine göz atın: akvaryumturkiye.com/beta-baligi-yemi

İçeriğimizde bahsettiğimiz yemleri kısaca bu içerikte de sıralayalım:

Etçil Beta Balığı Yemleri

• Tropical Betta Krill ve Kan Kurdu
• Sera Bettagran Nature
• Sera FD Bloodworms
• Tropical Soft Line Betta
• AHM Betta Granul
• Tetra Betta Granules
• Reeflowers Betta
• Canlı Yemler: Su Piresi, Krill ve Kan Kurdu

Otçul Beta Balığı Yemleri

Her ne kadar etçil bir tür olsa da haftada 2-3 defa akşam öğünlerinde otçul yemlerle besleme yapmak, kabızlık (bloat) ve diğer sindirim sistemi hastalıklarını önlemekte yararlı olacaktır.

• Tropical Vitality Color
• Tetra Pro Algae
• Tetra Tetramin
• Sera Vipan
• Sera Flora Nature
• JBL Spirulina Flakes

Böyle bir yem çeşitliliği sunarak, beta balığının sağlıklı bir şekilde beslenmesine yardımcı olmak mümkün. Ayrıca bu yemleri düzenli ve doğru bir diyet programında vermek de oldukça önemlidir.

Beta Balığı Örnek Beslenme Tablosu

Kullandığınız yemlere göre farklı bir tablo hazırlamanız mümkün. Burada dikkat edilmesi gereken aynı yemin ertesi gün yeniden verilmemesi. Farklı bir yem vererek, tıpkı doğadaki gibi düzenli çeşitlilik sağlayabilirsiniz. Ayrıca tabloda hazırlandığı gibi bir öğün balığı aç bırakarak bağırsak sisteminin düzenlenmesine ve daha sağlıklı olmasına yardımcı olabilirsiniz. Canlılar doğada sürekli besin bulamazlar, bazı günler yemek ararlar ancak avlanacak bir besin kaynağı bulamazlar. Burada da bir öğün aç bırakarak, bunu taklit etmiş olursunuz.

Beta Balığı Hastalıkları ve Tedavisi

Canlılara ne kadar iyi bakılsa da tıpkı insanlar gibi hasta olabilirler. İnsanlar bir doktora veya sağlık kuruluşuna giderek tedavi oluyorsa, canlılar için de veterinerler ve hayvan hastaneleri bulunmaktadır. Fakat her ne yazık ki akvaryum balıkları konusunda her veteriner bilgili olmayabilir veya bu alanda hizmet vermeyebilir. Eğer böyle bir durumla karşı karşıya kalırsanız, balıktaki hastalığın teşhisini kendiniz koymalı ve gerektiğinde tedavi edebilmelisiniz.

Beta balığı hastalıkları hakkında hazırladığımız içerikte genel olarak hastalıklardan ve tedavilerden bahsettik. İçeriğimize göz atabilirsiniz: akvaryumturkiye.com/beta-baligi-hastaliklari

Balık hastalıkları genellikle tüm balıklar için aynıdır. Fakat bazı balıklarda özel hastalıklarla karşılaşmak mümkündür. Örneğin: Beta balığı kuyruk büzülmesi veya beta balığı kuyruk kısması olarak bilinen hastalık gibi. Beta balığı bakımında en çok karşılaşılan hastalıklardan ve tedavilerini inceleyelim.

Fin Rot (Kuyruk Çürümesi, Yüzgeç Çürümesi, Yüzgeç Erimesi)

Fin Rot; kuyruk çürümesi, yüzgeç çürümesi veya yüzgeç erimesi olarak bilinir. Bilimsel adı eğer hastalık bakteri kaynaklıysa Pseudomonas fluorescens‘tir. ⁵ Genel olarak küçük hacme sahip akvaryumlarda bakılan balıklarda görülür. Küçük hacimdeki akvaryumlarda su kalitesi çok çabuk bozulur. Bu da zararlı bakteri oluşumuna ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açan stresi meydana getirebilir. Yaygın görülen bir beta balığı hastalıkları türüdür. Genellikle ölümcül değildir ancak tedavide geç kalınmamalıdır.

Fin Rot Hastalığının Nedenleri

Fin Rot hastalığının nedenleri genellikle kötü su koşullarından kaynaklanmaktadır. Kötü su koşulları beta balığı için şunlardan oluşur:

• Su sıcaklığı 78 Fahrenheit (25 C°) altında olduğunda,
• Düzenli su değişimleri ve dip temizliği yapılmadığında,
• Yüksek amonyak (>0 ppm) oranı olduğunda,
• Yüksek nitrit (>0 ppm) oranı olduğunda,
• Yüksek nitrat (>20 ppm) oranı olduğunda

Ortaya çıkabilir. Bu koşulların beraberinde balığın stresi artar ve bağışıklık sistemi zayıflar. Ayrıca aşırı veya yetersiz beslenme de bağışıklık sisteminin sağlığını etkiler.

Fin Rot Hastalığının Belirtileri

Fin Rot hastalığının belirtileri hafiften şiddetli semptomlara kadar değişen aşamaları vardır. Belirtileri erken fark etmek her zaman tedavinin daha sağlıklı ve etkili bir şekilde sonuçlanmasını sağlar. Dorsal (Üst), Kaudal (Kuyruk) ve Anal (Alt) yüzgeç, bu hastalığın kontrolünü ve tanımlamasını yapmak için gözlemlenebilecek en kolay yüzgeçlerdir.

• Hafif Derecede Fin Rot: Kahverengimsi yüzgeç kenarları, pürüzlü yüzgeç kenarları, beyazımsı uçlar veya lekeler.
• Orta Derecede Fin Rot: Büyük yüzgeç bozulması veya geri çekilmesi, siyah bazen kanlı yüzgeç kenarları, yüzgeçlerde tüylü büyümeler gelişmeye başlar.
• Şiddetli Derecede Fin Rot: Yüzgeç tabanında artan iltihaplanma ve kızarıklık, yüzgeç tabanının kanlı olması, yüzgeç veya yüzgeçlerin ve yüzgeç zarının tamamen kaybı, vücutta pamuksu büyümeler, vücut çürümesi, uyuşukluk, yüzme zorluğu, stresten kaynaklanan diğer hastalıklara karşı aşırı duyarlı.

Fin Rot Hastalığının Tedavisi

Fin Rot hastalığının tedavisi ciddiyetine ve ilerlemesine bağlı olarak değişecektir. Tedavi aynı zamanda akvaryumdaki ekosistem şartlarına, büyüklüğüne ve betanın bir topluluk tankında olup olmamasına göre de değişecektir. Yukarıda bahsedilen belirtilere göre hastalığın aşamasını belirleyin ve bunun için en uygun tedaviyi uygulayın.

Hafif Derecede Fin Rot Tedavisi

• Akvaryumun pH seviyesini ve su sıcaklığını kontrol edin. İdeal pH değerleri 6,5-7,5 arasındandır. Su sıcaklığı ise 78-81 Fahrenheit (25-27 C°) arasında olmalıdır. Taze, klorsuz/dinlendirilmiş çeşme suyuyla %50 su değişimi yapın.
• Akvaryum suyunu değiştirirken dip çekimi yaparak dipteki fazla yiyecek, dışkı veya diğer kalıntıları temizleyin. Eğer filtre varsa ve temizlemeniz gerekiyorsa, akvaryum suyundan bir kaba su alarak içinde temizleyin. Akvaryumda bulunan tüm dekorasyonları sıcak suyla (sabunsuz) yıkayın. Eğer bir topluluk tankında bakıyorsanız, balıkların sayısını azaltmayı düşünün.
• Su parametrelerini test kitleri kullanarak 1 hafta boyunca takip edin. İyileşme veya kötüleşme belirtileri olup olmadığını kontrol edin. Yavaş bir tedavi süreci olabilir ancak Fin Rot tedavi edildikçe kahverengimsi pürüzlü uçlar balığın yüzgeçlerinin büyümesiyle beraber kaybolacaktır. Su parametrelerini takip ederken gerektiği kadar %25 kısmi su değişimi yapmaya devam edin.

Orta Derecede Fin Rot Tedavisi

• Beta balığınız orta derecede Fin Rot belirtilerine sahipse veya hafif dereceden ortaya doğru ilerleyen belirtilere sahipse tedavi yöntemini buna göre değiştirmeniz gerekecektir. Eğer tank arkadaşları veya bitkiler varsa, betanızı farklı bir karantina akvaryumuna almanız gerekir. Karantina akvaryumu taze, dinlendirilmiş ve sıcaklığı uygun bir akvaryum olmalıdır. Hacim olarak 10 litrelik bir akvaryum veya kap yeterli olacaktır. Karantina akvaryumuna balığı aktarırken aşılama yöntemini kullanarak balığı ortama alıştırmayı ihmal etmeyin.
• Bu karantina tankında tuz tedavisi uygulayarak, yaraları iyileştirmelisiniz. Genellikle akvaryum için özel olarak hazırlanmış tuzlar veya kaya tuzu kullanılır. Tuz yaraları iyileştirir, stresi azaltır ve nitrit alımını engeller. Tamamen boş bir karantina akvaryuma eklenmeli ve eğer akvaryumda bitki varsa çıkartılmalıdır. Dinlendirilmiş çeşme suyu ve 1-2 çay kaşığı tuz ayrı bir kapta karıştırılmalı ve tamamen çözülmelidir. Çözülmemiş tuzu eklemek, beta balığının yanmasına neden olacaktır.
• Çözünmüş akvaryum tuzu olan suyunu akvaryuma yavaşça dökün. Yeni bir dozdan önce karantina akvaryumunun suyunu her gün eşit şekilde su değişimi yaparak tazeleyin. Eğer değişim yapmadan eklemeye devam ederseniz, aşırı tuzda doz beta balığını öldürebilir. Genellikle %25-50’lik su değişimleri idealdir. İyileştirme belirtilerini gözlemleyerek bu tedaviyi bir hafta kadar tekrarlamaya devam edin.

Şiddetli Derecede Fin Rot Tedavisi

• Şiddetli derecede Fin Rot ile karşı karşıyaysanız, balığınız için ilaç kullanmanız gerecektir. Böyle bir durumda en doğru sonucu alanında uzman veterinerler verebilir. Bu nedenle mutlaka bir veterinere danışmanız gerekir. Eğer bulunduğunuz şehirde balıklarla ilgilenen bir veteriner yoksa, tedaviyi danışmak için farklı bölgelerdeki veterinerleri arayabilir ve bilgi alabilirsiniz.

Kuyruk Erimesi

Kuyruk erimesi birçok balıkta görülen hastalık türlerinden birisidir. Fin Rot’a benzer bir şekilde kötü su şartlarından ve diğer farklı etkenlerden ortaya çıkabilir. Bulaşıcı bir hastalıktır. Eğer balığınız topluluk tankındaysa, farklı bir balıktan bulaşmış olabilir veya hastalığın sebebi balığınız olabilir. Belirtilerini fark ettiğinizde ayrı bir karantina akvaryumuna almanız gerekir. Kuyruk erimesi hakkında detaylı bir içeriğimiz var, göz atabilirsiniz: akvaryumturkiye.com/kuyruk-erimesi

Kuyruk Erimesinin Hastalığının Nedenleri

• Su değerlerinin uygun olmaması,
• Fazla yemleme sonucu artık yemlerin akvaryumda kalması,
• Düzenli su değişimi yapılmaması,
• Su değişimi yapılsa bile yeterli dip çekiminin yapılmaması,
• Balığın elle tutulması sonucunda vücudunu kaplayan mukozanın zarar görmesi,
• Uyumsuz türlerin bir arada barındırılması,
• Uyumsuzluk sebebiyle ortaya çıkan stres ve yaralanmalar,
• Azot döngüsünün yeterli olmaması veya tam sağlanmaması,
• Dışarıdan yeni bir balığın hastalığı taşıması

Kuyruk erimesinin nedenleri genel olarak bu şekildedir.

Kuyruk Erimesi Hastalığının Belirtileri

• Akvaryumun dip seviyesinde veya köşelerinde husursuz hareketlerde bulunması
• Yüzgeçlerin kenarlarında beyazlaşmalar
• Yüzgeçlerde çürüme veya tamamen erime

Kuyruk Erimesi Hastalığının Tedavisi

• Firmaların bu ve benzer hastalıklar için üretmiş olduğu ilaçları kullanabilirsiniz. Sera Bactopur veya Sera Bactopur Direct ürünleri kullanılabilir. Ürünlerin ambalaj kutularında yer alan kullanma talimatına uygun olarak tedavi sürecini uygulamanız yeterlidir. Bu esnada karantina akvaryumuna ısıtıcı ve pipo filtre takmanız gerekecektir. Tedavi süreci boyunca balığınız bu akvaryumda kalacağı için uygun şartları sağlamanız gerekir.
• İlacı uyguladıktan sonra bir gün boyunca farklı bir işlem yapmamanız gerekir. İlk gün tamamlandıktan sonra %10-15 civarı bir su değişimi yapılmalıdır. Ardından ilaç tekrar talimatlara uygun olarak kullanılmalıdır. Bu döngü hastalık sona erene kadar devam ettirilebilir.

Ich (Beyaz Benek)

Beyaz benek bilimsel adıyla Ich olarak bilinir. Birçok balıkta görülür. Genellikle ani sıcaklık değişimlerinden dolayı ortaya çıkar. Ancak kötü su koşulları da bunu tetikleyebilir. Ölümcül bir hastalık değildir ancak tedavi edilmezse veya geç tedavi edilirse balığı öldürecektir. Beyaz benek hakkında hazırladığımız içeriğe göz atabilirsiniz: akvaryumturkiye.com/beyaz-benek-hastaligi

Ich (Beyaz Benek) Hastalığının Nedenleri

• Ani su sıcaklığı değişimleri,
• Kötü su şartları,
• Dışarıdan eklenen yeni balığın hastalık getirmesi

Ich (Beyaz Benek) Hastalığının Belirtileri ve Evreleri

Adından da anlaşılacağı üzere balığın gövdesi ve kuyruğunda oluşan beyaz benek noktalarıdır. Hastalığa yakalanan balık akvaryum ortamında yer alan kaya ve diğer farklı dekorlara sürtünmeye başlayabilir. Bu hastalık üç evreden oluşmaktadır.

1. Evre: Trophont

Trophont evresi hastalığa neden olan parazitin balığa yerleştiği evredir. Parazit, balığın mukus ile derisi arasına yerleşir. Burada bir kist oluşturur. Bu evre aşamasında henüz tedavi edilemez.

2. Evre: Tomite

Tomite evresi döneminde tedavi süreci başlar. Bu evrede parazit kendisini suya bırakır ve tutunmak için bir alan arar. Yüzey fark etmeksizin, herhangi bir alana tutunur ve orada çoğalır. Bu evrede kimyasal yani ilaç müdahalesi mümkün olur.

3. Evre: Thermont

Thermont evresi tedavinin en mümkün olduğu evredir. Üremesini tamamlamış olan parazit, kistin dışına çıkar ve tamamen suya karışır. Beslenmek için bir bölge aramaya başlar.

Ich (Beyaz Benek) Hastalığının Tedavisi

• Tedavide mutlaka bir karantina tankı kurulmalıdır. Akvaryum su sıcaklığı kademeli olarak arttırılmalıdır. Her gün 1-2 C° olacak şekilde su sıcaklığı 30 dereceye kadar çıkartılmalıdır. Bu sıcaklığın yükseltilmesiyle beraber parazit savunmasız kalacaktır.
• Akvaryum litre hacmine uygun şekilde tuz eklenmelidir. Her 5 litre için 1 çay kaşığı kaya tuzu eklenmelidir. Tuz ayrı bir kapta dinlendirilmiş su ile tamamen çözünene kadar karıştırılmalıdır. Ardından yavaşça karantina akvaryumuna eklenmelidir.
• Her 2 günde bir veya günlük olarak %25-30 oranında su değişimi yapılmalıdır.
• Tedavi süreci ortalama 10 gün boyunca devam edebilir. Balığın vücudundaki beyaz benekler tamamen yok olacaktır.
• Eğer tuz tedavisi hastalığın sona ermesine yardımcı olmadıysa, Crystalpro Spotex gibi beyaz benek ilaçları kullanılabilir. Bu ilacın kullanımı için şişesinde yer alan kullanım kılavuzunu okumak yeterli olacaktır.

Mantarlar ve Parazitlerin Neden Olduğu Hastalıklar

Mantarlar ve parazitler farklı hastalıklara neden olabilir. Su kütlelerinde oluşan bu mantarlar ve parazitler yüzlerce farklı hastalığa neden olacağı için her birinin farklı belirtileri ve tedavi süreçleri bulunmaktadır. Bu hastalıklardan birisiyle karşı karşıyaysanız, en yakın veterinere danışmanız gerekir.

Beta Balığı Ölüm Belirtileri

Balığınız bir hastalığa sahipse ve bu hastalığı tedavi edemediyseniz/edemiyorsanız ölüm belirtileri gösterecektir. Bu belirtilerin sonucunda balığın kesinlikle ölümü gerçekleşmese de farklı sorunları olduğunu da belirlemekte yardımcı olacaktır. Beta balığı ölüm belirtileri genellikle şunlardır:

• Çok hızlı nefes alış-verişi yapar ve dipte yatıyormuş gibi durur
• Kendini camlara sürterek hızla çarpar veya ters döner
• Karnı şişer ve pulları tıpkı derisi kalkmış gibi kabarır
• 3-4 gün boyunca yem yemez/yeme ilgi göstermez
• Rengi solmaya başlar, yüzgeçleri derisine yapışmış duruma gelir
• Bitkilerin ve dekorların arasına girerek sık sık saklanır. Saklandığı bölgeden çıkmaz

Beta Balığı Üretimi

Beta balığı üretimi akvaryum ortamında yapılabilir. Ancak yeni başlayan veya bu konuda yeterli tecrübe sahibi olmayan kişiler için zorlayıcı olabilir. Baktığınız türe göre değişse de genellikle erkek betalar oldukça agresif olabiliyor. Üretim işlemleri esnasında dişi beta balıklarını öldürebiliyor veya kalıcı hasarlar verebiliyor. Üretim aşaması, yumurtaların bakımı ve yumurtadan çıkan yavruların bakımları gibi aşamalar oldukça zorlayıcı olabiliyor. Her ne kadar zor olsa da aynı zamanda emek ve bilgi isteyen bir uğraştır. Eğer beta balığını üretmek istiyorsanız adım adım bilgileri incelemelisiniz.

Üreme Çifti

Üretim işlemi için ilk olarak uygun bir beta çiftine ihtiyacınız var. Beta balıkları 1 yaşından sonra üremeye hazır ve uygun hale gelir. Bu nedenle erkek ve dişi balığın aynı boyda olduğundan emin olmalısınız. Genellikle dişiler erkeklere göre daha küçük boyutlarda olur. Üreme çiftini seçerken çok genç bir erkek veya dişi balığın yanına yaşlı bir eş koymamalısınız. Böyle bir durumda ikisinden biri mutlaka yaralanacak/hasar görecektir. Üreme için çift mutlaka kondisyon kazanmalıdır.

Üreme Çiftine Kondisyon Kazandırma

Çift üreme aşamasına başlamadan önce çok iyi beslenmelidir. Özellikle canlı yemler ile beslenmesi oldukça önemlidir. Bu dönemde Artemia, Su Piresi ve Kan Kurdu gibi yüksek protein içeren canlı yemlerle beslenebilir. Besleme işleminin yanı sıra bu dönem boyunca sularının çok temiz olması da oldukça önemlidir. Erkek ve dişi balık kondisyon kazandıktan sonra balıklar farklı akvaryumlarda birbirlerini görecek kadar yakın konumlandırılmalıdır. Bu durumdayken iki akvaryumunda da mutlaka kapak bulunmalıdır. Aksi halde herhangi bir balık diğer akvaryuma atlamaya çalışabilir. Birkaç gün balıklar birbirini görerek, kur hareketleri yapmaya ve kondisyon kazanmaya başladıktan sonra üretim aşamasına başlamak adına dişi balığı, erkek balığın görüşünden çıkartılmalıdır. Bu aşamada bir üretim tankı kurularak, üretim işlemine başlanmalıdır.

Üretim Tankını Hazırlamak

Üretim tankı için su seviyesi 10-12 cm’den yüksek olmayacak, ortalama 5-8 litrelik akvaryumlar kullanılabilir. Akvaryum içerisine bir pipo filtre ve ısıtıcı eklenmelidir. Su sıcaklığı ortalama 26,5-27 C° olmalıdır. Buna uygun şekilde ısıtıcı derecelendirilmelidir. Plastik bir kapak ve strafor köpük yuva amaçlı kullanılmalıdır. Akvaryum içerisine ilk olarak erkek balık eklenmeli ve 1 saat kadar akvaryuma alışması beklenmelidir. Daha sonra bir cam kap içerisine dişi balık eklenmeli ve erkek balığın göreceği şekilde konumlandırılmalıdır. Bu aşamadan sonra her iki balığında ilgi göstermeye başlaması gerekiyor.

Erkek balık, dişiye kur yapmalı ve köpükleri su yüzeyine yapmaya başlaması gerekiyor. (Karnı dolu bir dişi erkeğin bu hareketini gördükten sonra anında yumurtalarını bırakmaya başlayabilir. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız hemen dişi balığı, erkek balığın yanına bırakın.) Köpükten yuva iyi bir boyuta geldiği zaman ve dişi balık çizgilerini belirginleştirip, kafasını aşağıya doğru indirmeye başlayınca dişiyi akvaryuma bırakın. Bu esnada da dişinin üreme tüpünün çıkıp çıkmadığını da kontrol edin.

Dişiyi, erkek balığın yanına bıraktığınızda bir miktar kovamala ve ısırma durumları olabilir. Eğer çok şiddetli bir kavga değilse yalnız bırakabilirsiniz. Eğer biri veya ikisi çok darbe alırsa, çift henüz hazır değildir. Bu durumda dişiyi tekrar ayırmak ve aynı işlemleri tekrar denemek gerekir. Çiftin hazır olması 4-5 gün sürebilir. Çift hazır olduğunda, erkek balık dişiyi yuvaya çekecektir. Dişi de erkek balığı takip edecektir. Eşleşme herhangi bir bölgede 1 saat ile 4-5 gün arasında olabilir. Bu nedenle beklemek ve sabırlı olmak gerekir. Erkek balık, dişi balığı saracak ve yumurtaları bu şekilde dişiyi sıkarak bırakmasını sağlayacaktır. Bu esnada yumurtalar akvaryum tabanına dökülecektir.

Dişi birkaç saniye öldürülmüş gibi sabit ve hareketsiz durabilir. Bu aşamada endişelenmemek ve müdahale etmemek gerekir. Erkek balık yumurtaları tabandan toplar veya yumurtalar yere inmeden yakalar, ardından da yuvaya yani yüzeydeki köpüklere yerleştirir. (Bu durum değişkendir bazen erkek balık yumurtalara dokunmaz, dişi aynı işlemi yapar)

Yumurtlama işlemi sona erince dişi balık, erkek balıktan uzaklaşır ve saklanır. Dişi balık, erkek balığı rahatsız etmez. Erkek balık ise genellikle yumurtaları toplamak ile meşgul olur. Yumurtlama işlemi bitince dişi balık akvaryumdan ayrılmalıdır. Aksi halde yumurtaları yiyebilir. Yumurtalar tuz tanesinden biraz daha büyüktür. Yumurtaları yuvada asılı görmek için bir ışık ve büyüteç yardımıyla bakmanız gerekir.

Yumurtlama işlemi bittikten ve dişiyi ayırdıktan sonra hem dişinin hem de üreme akvaryumunun Maroxy isimli ilaç ile ilaçlamalısınız. Bu dişideki enfeksiyonları ve yumurtalardaki mantarları engelleyecektir. Maroxy yurtdışında satılan bir mantar ilacıdır. Ülkemizde muadili olarak genellikle Mikrofish kullanılır. Aynı zamanda akvaryumun üzerini bir cam veya streç film tarzı bir madde ile kapatmanız gerekir. Bu sayede akvaryumdaki hava nemli ve sıcak kalacaktır.

Yavru Beta Balığı Bakımı ve Yetiştirilmesi

Yumurtalar 36 saat sonra kuyruklu hale gelecektir. Siyah nokta gibi görünürler ve onların yuvadan düşmeye başladıklarını görebilirsiniz. Erkek balık dibe düşen yavruları alıp, tekrar yuvaya koyacaktır. Burada erkek balık çok iyi gözlemlenmelidir. Eğer iyi bir bakıcı değilse, yavruları yiyebilir. Bunu gözlemleyerek, yavruları yemesi halinde erkek balığı da akvaryumdan çıkartmalısınız. Yavrular 48 saat içerisinde serbest yüzüşe geçmeye başlayacaktır. Karınlarındaki keseler olduğu sürece yem vermenize gerekmez. Keseler bittikten sonra Artemia, Yumurta Sarısı gibi yemlerle besleyebilirsiniz. Ayrıca mikro yemlerle besleyebilirsiniz.

Yavruların yetişme süresi boyunca akvaryum temiz olmalıdır. Temizlik için hava hortumu veya şırınga yardımıyla dip çekim yapabilirsiniz. Yavruları çekmediğinizden emin olun. Eğer onları çekerseniz, tekrar akvaryuma ekleyin. Su değişimlerinde mutlaka aynı ısıda taze su eklemesi yapın. Ayrıca kullanacağınız taze su dinlendirilmiş veya içme suyu olmalıdır.

Beta yavruları yumurtadan yeni çıktıklarında çok minik olurlar ve oldukça yavaş gelişim gösterirler. 3 aylık olduklarında bile diğer balıklara göre daha küçük olurlar. Renk ve şekillerini almaları ortalama 30 hafta sürer. Yemleme zamanı gelene kadar genellikle akvaryumun dibinde hareketsiz dururlar. Yavrular büyüdükçe özellikle erkek balıklar arasında agresif hareketler sergileyebilirler. Bununla karşılaştığınız dönemde artık erkekleri teker teker farklı kaplara ayırmalısınız. Dişiler bir arada olduğunda herhangi bir sorun olmayacaktır ancak küçük bir hacimde, çok kalabalık olmamaları gerekir. Büyük hacimli akvaryumlarda dişiler beraber bakılabilir.

Üreme Sonrası Erkek Balığın Bakımı

Üreme sonrasında erkek balığı ayırdığınızda, çok tuhaf davranabilir. Yavrulara bakmaktan veya yumurtaları taşımaktan yorulmuştur. Hatta öyle ki depresyona dahi girebilir. Bu dönemde onu yine canlı yemleri içeren iyi bir beslenme programıyla beslemelisiniz. Birkaç gün içerisinde düzene girecektir.

Beta Balığı için İdeal Akvaryum Arkadaşları

Beta balığının özellikleri göz önünde bulundurulduğunda doğada dahi yalnız yaşamayı tercih eden bir türdür. Özellikle erkek balık her ne kadar türüne göre değişkenlik gösterse de oldukça agresif ve avcı bir balıktır. Ülkemizde yalnız bakılması tercih ve tavsiye edilirken, yurtdışında yer alan ülkelerde bazı topluluk tanklarında farklı balıklarla yaşadığı görülmüştür. Bu durum balığının kişisel karakterine bağlı olarak değişmektedir. Eğer bir topluluk akvaryumuna beta eklemeye kararlıysanız (Özellikle erkek bir beta balığı) her zaman yedek bir akvaryumu onu ayırmak için bekletmeniz gerekir. Ayrıca bir erkek ve bir dişi beta balığı da beraber yaşatılamaz.

Uyumlu Türler

Erkek balıklar için uyumlu olabilecek (Ancak yine de sürekli gözlem altında tutmanız gereken) uyumlu türler bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre en güvenli şekilde bakılabilecek 10 uyumlu tür şunlar ⁶ :

• Salyangoz Türleri: Elma Salyangozu, Ramshorn Salyangoz, Nerite Salyangoz vb.
• Hayalet Karides
• Çöpçü Türleri
• Harlequin Rasbora
• Afrika Cüce Kurbağası
• Neon Tetra
• Ember Tetra
• Palyaço Vatoz
• Kuhli
• Marimo Moss Topu

Bu liste genellikle erkek balıklar için geçerli olacaktır. Dişi balıklar çok daha az agresif olduğu için genellikle topluluk tanklarında veya kendi aralarında rahatlıkla yaşamaktadır. Tek dikkat etmeniz gereken uyumsuz türlerin barındığı bir topluluk tankı olmamasıdır.

Uyumsuz Türler

Uyumsuz türler genellikle barışçıl olmayan ve özellikle beta balığından çok fazla büyük olan balıklardır. Bu balıklar genellikle etçil ve ağzına sığan her balığı yiyen türlerdir. Bu türlerin sayısı çok fazla olduğu için en bilinen türleri listeleyelim:

• Channa Türleri: Channa Barca, Channa Andrao, Channa Micropeltes
• Fahaka Türleri: Fahaka Puffer vb.
• Midas Ciklet
• Jaguar Ciklet
• Green Terror
• Flowerhorn
• Arowana Türleri
• Pacu Pirana

Bu balıklar agresif ve saldırgan olduğu için erkek veya dişi beta balığı fark etmeksizin birlikte yaşatılmaması gereken uyumsuz türlerdir.

Topluluk Tankı Kurulumu

Topluluk tankı kurmaya karar verdiyseniz uyumlu türleri beraber yaşatabilirsiniz. Bunun için çok geniş hacimlerde akvaryumlara ihtiyaç duyulur. Her ne kadar uyumlu türler olarak adlandırılsa da erkek beta balıkları agresif bir karaktere sahip olduğu için her zaman sorun çıkması bir ihtimal dahilindedir. Bu nedenle her zaman gözlem altında olmaları gerekir. Dişi balıklar için böyle bir sorun yoktur. Kendi türleri arasında veya saldırgan olmayan, barışçıl türlerle uyum içerisinde beraber yaşayabilir. Topluluk tankları, beta balığının içerisinde bulunması durumunda her zaman diğer balıklar için risk taşır. Eğer sağlıklı ve mutlu bir beta yetiştirirken, kendinizi de mutlu etmek istiyorsanız erkek beta balıklarınıza tek bakmanızı öneririz.

Beta Balığı Bakımında Uzman Görüşleri

Daha önce de bakmıştım ama belki bir 10 yıl sonra geçenlerde yine aldım dayanamayarak. Genel olarak aklıma gelenleri paylaşayım. Etçildir, tankta ağzına sığacak büyüklükte lepistes yavrusu, karides yavrusu gibi canlıları kısa sürede avlar. Yem olarak bloodworm, etçiller için granül ve pul yemler verilebilir. Bitkileri sökmez, yemez. Tropikaldir, çok soğukta yaşamaz. Erkekler mutlaka tek bakılır, dişilerse bir arada bakılabilir. Yavrular doğunca tamamen erkek bakar, taşır köpük yuvaya. Labirentlerinin geliştiği günlerde soğuk almamaları gerekir bu yüzden tankın üstü açıksa camla kapatılır. Bir betanın ortamdan rahatsız olduğunu o muhteşem yüzgeçlerini kıstığında anlarsınız. İlaç kullanmak yerine su değişimleri pek çok kez işe yarar. Ve avlanan hayvanlardan hoşlanıyorsanız sizin için biçilmiş kaftandır 🙂 Yüzerkenki vücut hareketleri, yüzgeçlerinin rengi ve ihtişamı sizi büyüler… Leyla C.

Bence tatlı su canlılarının arasında en asil ve soylu gelen balıklardandır. Dayanıklı olmaları ve çok fazla büyük hacim gerektirmeyişlerinden dolayı akvaryum severlerin akvaryumlarında taht kurmuşlardır. Bu güzel ve gerçekten çok asil olan balıklar yaşatılma açısından hala hak ettikleri yeri ve bakımı bulamamışlardır. Kerem K.

Betta’lar labirentliler sınıfının en asil ve en gösterişli türleridir. Ülkemizde Betta adıyla satılan aslında bu geniş ailenin bir üyesi olan Betta Splendens türüdür. Bakımlarının nispeten daha kolay olması çok fazla ekipmana ihtiyaç duyulmaması nedeni ile yıllarca fanus ve plastik kaplarda bakılan Betta’lar son yıllarda hak ettikleri saygıya ulaşmaya başlamışlardır. Yurdumuzda yaygın olan tül kuyruk olarak bilinen betta splendens türünün aslında crowntail, doubletail gibi çeşitli ve gösterişli varyasyonlarıda vardır. Dişi bettalar erkeklerine göre çok daha kısa tüylere ve daha gösterişsiz bir yapıya sahiptirler. Betta’ların bir türü olan plakatlar genellikle dişi bettalar ile karıştırılabilirler. Diğer türlere göre daha sert olan plakatlar akvaryumunuzda istemediğiniz durumlara yol açabilirler. Bakımı ve üretimi hakkında bu sitede oldukça geniş bilgilere ulaşabilirsiniz. Bir batında yaklaşık 100-300 arası yavru elde edebilirsiniz. Yavru almak çok kolay olsada asıl zorluk yavruları yaşatmaktadır. Fatih K.

Sonuç

Beta Balığı Kapsamlı Rehber: Türleri, Bakımı, Beslenmesi ve Daha Fazlası içeriğimizin sonuna geldik. İçeriğimizde Beta balığına dair tüm bilgilere yer verdik. Bilgilere yer verirken güvenilir kaynaklar ve bilimsel deneylere yer verdik. Kaynaklarımıza dair tüm bağlantıları en alttaki kaynaklar kısmında bulabilirsiniz. Sağlıklı ve doğru bilgi sağlamak için uzun araştırmalar yaparak, hem ülkemizde hem de yabancı kaynaklarda yer alan bilgileri analiz ettik. Ayrıca yazımızın sonunda beta balığı bakımı hakkında uzman görüşlerini de paylaştık. Rehberimizi okuduktan sonra aklınıza takılan soru ve sorunlar için yorum kısmını kullanabilirsiniz.

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Belontiidae
2. https://animal-world.com/labyrinth/
3. https://www.gbif.org/occurrence/1056290123
4. https://www.aqueon.com/articles/fish-tank-heater-tips-for-cold-weather
5. https://bettafish.org/diseases/fin-rot/
6. https://bettafish.org/betta-fish-tank-mates/